Hailstorm concerns महाराष्ट्रात अवकाळी पावसाचा कहर सुरू झाला आहे. हवामान विभागाच्या अहवालानुसार, 1 एप्रिल 2025 रोजी सकाळी 9:30 वाजता राज्यात कमी दाबाचा पट्टा विदर्भ, मराठवाडा आणि दक्षिण मध्य महाराष्ट्रातून केरळपर्यंत पसरलेला आहे. या कमी दाबामुळे राज्याच्या विविध भागांत ढगाळ वातावरण निर्माण झाले असून, पश्चिमी आवर्ताच्या ट्रफची स्थिती देखील हळूहळू जवळ येत आहे. परिणामी, राज्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये पावसाची शक्यता वाढली आहे.
विदर्भ आणि मराठवाड्यात पावसाचे दाखले
सॅटेलाईट प्रतिमांवरून मिळालेल्या माहितीनुसार, आज सकाळीच अमरावती, वर्धा आणि नागपूरच्या काही भागांत हलक्या पावसाच्या सरी पडल्या आहेत. विदर्भातील अनेक भागांत मेघगर्जना आणि विजांचा कडकडाट यांसह पाऊस पडत आहे. तसेच, कोकण किनारपट्टीवरील ठाणे आणि पालघरच्या काही भागांतही हलका पाऊस दिसून आला आहे. पश्चिम महाराष्ट्रातील सातारा घाटांच्या भागात आणि पर्यटकांचे आकर्षण असलेल्या महाबळेश्वरच्या आसपास हलका पाऊस किंवा थेंब पडत असल्याचे निदर्शनास आले आहे.
स्थानिक शेतकऱ्यांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, रात्रीच्या वेळीही विविध ठिकाणी हलका पाऊस पडल्याचे समजते. हा अवकाळी पाऊस असून, एप्रिल महिन्यात अशा प्रकारचा पाऊस पडणे हे नेहमीच्या हवामान पॅटर्नपेक्षा वेगळे आहे. हवामान तज्ज्ञांच्या मते, वातावरणातील बदलांमुळे अशा प्रकारच्या अनियमित पावसाच्या घटना वाढू शकतात.
मेघगर्जनेसह पावसाची शक्यता असलेले जिल्हे
हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, राज्याच्या उत्तर कोकण, उत्तर मध्य महाराष्ट्र, दक्षिण मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्याच्या उत्तर भागांमध्ये सध्या ढगाळ वातावरण आहे. या प्रकारच्या वातावरणामुळे मेघगर्जनेसह पावसाची शक्यता अधिक असू शकते. विशेषतः अहिल्यानगर, पुणे, सोलापूर, धाराशिव, लातूर, नांदेड, छत्रपती संभाजीनगर, जालना, बीड, परभणी, वाशिम, बुलढाणा, अकोला, अमरावती, वर्धा, नागपूर, चंद्रपूर आणि यवतमाळ या जिल्ह्यांमध्ये मेघगर्जनेसह पाऊस होण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
स्थानिक प्रशासनाने नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन केले आहे, विशेषतः ग्रामीण भागात राहणाऱ्या लोकांना. मेघगर्जना आणि विजांच्या कडकडाटापासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी सुरक्षित ठिकाणी आश्रय घेण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांची योग्य काळजी घेण्याची सूचना करण्यात आली आहे.
पश्चिम महाराष्ट्र आणि कोकणात हलका पाऊस
पश्चिम महाराष्ट्र आणि कोकण विभागातही हवामान बदलत आहे. कोल्हापूर, बेळगाव, गोवा, सांगली, सातारा आणि पश्चिम महाराष्ट्राच्या दक्षिण भागांमध्ये हलका पाऊस होण्याची शक्यता आहे. या भागातील शेतकरी आणि फळबागायतदार यांना अधिक सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
याशिवाय, नाशिक, धुळे, जळगाव, नंदुरबार, पालघर, मुंबई, ठाणे, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांमध्ये ढगाळ वातावरण राहील आणि काही ठिकाणी हलकी सरी पडू शकते. कोकण किनारपट्टीवरील मच्छिमारांना समुद्रात न जाण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
उद्याचा पावसाचा अंदाज अधिक चिंताजनक
हवामान विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार, 2 एप्रिलपासून राज्यात पावसाची शक्यता आणखी वाढणार आहे. उद्यापासून गडगडाटी पावसाची शक्यता अधिक आहे, विशेषतः राज्याच्या दक्षिण आणि मध्य भागात. वीज कोसळणे, मेघगर्जना आणि वादळी वाऱ्यांचाही अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
हवामान तज्ज्ञ डॉ. प्रकाश मेश्राम यांच्या मते, “हा अवकाळी पाऊस वातावरणातील बदलांचे लक्षण आहे. एप्रिल महिन्यात अशा प्रकारचा पाऊस हे राज्यासाठी चिंतेचे कारण आहे. उद्यापासून पावसाचा जोर वाढू शकतो, त्यामुळे नागरिकांनी सतर्क राहणे आवश्यक आहे.”
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना
या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांवर मोठा परिणाम होऊ शकतो. सध्या राज्यात गहू, कांदा, द्राक्षे आणि अन्य फळांची काढणी सुरू आहे. या पावसामुळे पिकांचे मोठे नुकसान होण्याची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांनी त्यांच्या पिकांची काळजी घेणे आवश्यक आहे, विशेषतः गहू, कांदा आणि इतर पिकांची काढणी करताना.
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांसाठी काही महत्त्वाच्या सूचना जारी केल्या आहेत:
- काढणीसाठी तयार असलेल्या पिकांची त्वरित काढणी करावी.
- काढलेली पिके सुरक्षित आणि कोरड्या ठिकाणी ठेवावीत.
- फळबागांना आधार द्यावा, जेणेकरून वादळी वाऱ्यामुळे झाडे पडणार नाहीत.
- शेतात पाणी साचू नये यासाठी पाण्याचा निचरा होईल याची काळजी घ्यावी.
- जनावरांना सुरक्षित ठिकाणी ठेवावे.
कृषी विभागाचे सहायक संचालक श्री. सुनील पाटील म्हणाले, “अवकाळी पावसाचा शेतकऱ्यांवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. आम्ही शेतकऱ्यांना सल्ला देतो की त्यांनी आपल्या पिकांची योग्य ती काळजी घ्यावी आणि नुकसान टाळण्यासाठी आवश्यक उपाययोजना कराव्यात.”
अवकाळी पावसाचे दुष्परिणाम
अवकाळी पावसामुळे केवळ शेतीच नव्हे तर इतर क्षेत्रांवरही परिणाम होतो. शहरी भागात पावसामुळे वाहतूक कोंडी, पूर परिस्थिती आणि वीज पुरवठा खंडित होण्याची शक्यता असते. ग्रामीण भागात शेती व्यवसायाव्यतिरिक्त, पायाभूत सुविधांवरही याचा परिणाम होऊ शकतो.
पर्यावरण तज्ज्ञ डॉ. सुधीर गावंडे यांच्या मते, “हवामान बदलामुळे अशा प्रकारच्या अनियमित हवामान घटना वाढत आहेत. अवकाळी पाऊस हा त्यापैकीच एक आहे. याचा शेती, पर्यावरण आणि मानवी आरोग्यावर दीर्घकालीन परिणाम होऊ शकतो.”
नागरिकांनी घ्यावयाच्या काळजी
हवामान विभागाने नागरिकांसाठी काही महत्त्वाच्या सूचनाही जारी केल्या आहेत:
Also Read:
व्यवसाय करण्यासाठी शेतकऱ्यांना मिळणार 50 लाख रुपयांचे अनुदान पहा अर्ज प्रक्रिया Farming business
- मेघगर्जना आणि विजांच्या कडकडाटादरम्यान घराबाहेर जाणे टाळावे.
- उघड्या मैदानात राहू नये.
- उंच झाडांखाली आश्रय घेऊ नये.
- विद्युत उपकरणांपासून दूर राहावे.
- वाहन चालवताना अतिरिक्त काळजी घ्यावी.
- पावसाच्या पाण्यात उभे राहू नये किंवा खेळू नये.
महाराष्ट्रातील सध्याच्या हवामान परिस्थितीमुळे नागरिकांनी सतर्क राहणे आवश्यक आहे. विशेषतः शेतकऱ्यांनी त्यांच्या पिकांची योग्य काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, आगामी काही दिवसांत पावसाचा जोर वाढू शकतो. त्यामुळे नागरिक आणि प्रशासन यांनी आवश्यक त्या उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
पर्यावरण तज्ज्ञांच्या मते, हवामान बदलामुळे अशा प्रकारच्या अनियमित हवामान घटना वाढत राहणार आहेत, त्यामुळे दीर्घकालीन नियोजन आणि तयारी महत्त्वाची आहे. राज्य सरकार आणि स्थानिक प्रशासन यांनी अशा परिस्थितीशी सामना करण्यासाठी आवश्यक यंत्रणा तयार ठेवली आहे.
सर्व नागरिकांना हवामान विभागाच्या सूचनांचे पालन करण्याचे आवाहन करण्यात येत आहे, जेणेकरून नुकसान कमीत कमी होईल. तसेच, हवामानातील बदलांबद्दल जागरूक राहणे आणि त्यानुसार आपल्या दैनंदिन जीवनात बदल करणे हे आजच्या काळाची गरज बनली आहे.
