Namo Shetkari Yojana महाराष्ट्रातील शेतकरी बांधवांसाठी आनंदाची बातमी आहे. महाराष्ट्र शासनाने नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेच्या सहाव्या हप्त्यासाठी 1642.18 कोटी रुपयांच्या निधीला मंजुरी दिली आहे. या निर्णयामुळे राज्यातील लाखो शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये लवकरच प्रत्येकी 2000 रुपये जमा होणार आहेत. डिसेंबर 2024 ते मार्च 2025 या कालावधीसाठी हा हप्ता देण्यात येणार असून, यापूर्वी पाच हप्त्यांचे वितरण यशस्वीरित्या पूर्ण झाले आहे.
शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सबलीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल
राज्य सरकारने जाहीर केलेल्या माहितीनुसार, मंजूर केलेल्या 1642.18 कोटी रुपयांसोबतच विभागाकडे आधीपासून उपलब्ध असलेल्या 653.50 कोटी रुपयांचाही वापर केला जाणार आहे. यामुळे पात्र शेतकऱ्यांसह मागील हप्त्यांमध्ये वंचित राहिलेल्या लाभार्थ्यांनाही या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. शासनाच्या अधिकृत जीआरमध्ये स्पष्ट करण्यात आले आहे की, पात्र शेतकऱ्यांच्या खात्यात 2000 रुपये लवकरच जमा होतील.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना ही सन 2023-24 पासून सुरू करण्यात आली असून, प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेच्या धर्तीवर ही राज्यस्तरीय योजना राबविण्यात येत आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश प्रधानमंत्री किसान योजनेतील लाभार्थ्यांना राज्य शासनाकडून अतिरिक्त आर्थिक आधार देणे हा आहे. शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करून त्यांचे जीवनमान उंचावणे आणि शेतीकडे तरुण पिढीचा ओढा वाढविणे हेही या योजनेचे महत्त्वपूर्ण उद्दिष्ट आहे.
91 लाख शेतकऱ्यांना मिळाला लाभ: 9055 कोटींहून अधिक रकमेचे वाटप
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेची सुरुवात झाल्यापासून आतापर्यंत (ऑक्टोबर 2024 पर्यंत) राज्यातील 91.45 लाख शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळाला आहे. शासनाने थेट लाभ हस्तांतरण (डीबीटी) पद्धतीने 9055.83 कोटी रुपयांचे वाटप केले आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य मिळण्यात कोणतीही अडचण येत नाही आणि पारदर्शकता राखली जाते.
प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला या योजनेअंतर्गत वार्षिक 6000 रुपये तीन समान हप्त्यांमध्ये दिले जातात. मात्र महायुती सरकारने विधानसभा निवडणुकीदरम्यान दिलेल्या आश्वासनानुसार, नमो शेतकरी योजनेचे वार्षिक अनुदान 6000 रुपयांवरून 9000 रुपये करण्याची घोषणा केली आहे. त्यामुळे आता प्रधानमंत्री किसान योजनेचे 6000 रुपये आणि नमो शेतकरी योजनेचे 9000 रुपये अशी एकूण 15,000 रुपये वार्षिक मदत शेतकऱ्यांना मिळणार आहे.
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेसोबत दुहेरी लाभ
महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना राज्य आणि केंद्र सरकारच्या योजनांमधून दुहेरी लाभ मिळत आहे. प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेअंतर्गत राज्यातील 117.55 लाख शेतकऱ्यांना आतापर्यंत 33468.54 कोटी रुपयांचे अनुदान मिळाले आहे. या योजनेमध्ये शेतकऱ्यांना दरवर्षी तीन हप्त्यांमध्ये 6000 रुपये केंद्र सरकारकडून दिले जातात.
दोन्ही योजनांचा एकत्रित लाभ घेतल्यास, महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना आता वार्षिक 15,000 रुपये मिळतील, ज्यामुळे त्यांच्या उत्पन्नात लक्षणीय वाढ होण्यास मदत होईल. या आर्थिक सहाय्यामुळे शेतकऱ्यांना बियाणे, खते, कीटकनाशके यांसारख्या शेती निविष्ठांसाठी होणारा खर्च भागविण्यास मदत होईल. त्याचबरोबर, शेतकऱ्यांना कर्जाच्या ओझ्यापासून दूर राहण्यास मदत मिळेल.
योजनेची पात्रता आणि लाभ घेण्याची प्रक्रिया
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना काही निकषांची पूर्तता करावी लागते. प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेत नोंदणीकृत असलेले शेतकरी या योजनेसाठी पात्र असतात. त्यामुळे पीएम किसान योजनेच्या पोर्टलवर नोंदणी केलेल्या शेतकऱ्यांना आणखी कोणत्याही कागदपत्रांची आवश्यकता नाही. त्यांची माहिती थेट नमो शेतकरी योजनेच्या डेटाबेसमध्ये समाविष्ट केली जाते.
नवीन शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी प्रथम पीएम किसान योजनेत नोंदणी करावी लागते. त्यानंतर त्यांची माहिती आपोआप नमो शेतकरी योजनेच्या यादीत समाविष्ट केली जाते. शेतकऱ्यांना कोणतीही अर्ज प्रक्रिया किंवा कागदपत्रे सादर करण्याची आवश्यकता नाही, जे या योजनेचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य आहे.
शेतकऱ्यांच्या जीवनावर योजनेचा सकारात्मक परिणाम
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेमुळे राज्यातील शेतकऱ्यांच्या जीवनमानात सुधारणा होत आहे. निश्चित उत्पन्नाचा स्त्रोत असल्याने, शेतकरी आत्मविश्वासाने शेती करू शकतात. अनेक शेतकऱ्यांनी या अनुदानाचा वापर शेतीमध्ये आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी तसेच उच्च प्रतीची बियाणे, खते आणि कीटकनाशके खरेदी करण्यासाठी केला आहे. यामुळे शेतीची उत्पादकता वाढली आहे.
शेतकऱ्यांच्या मुलांच्या शिक्षणासाठी तसेच आरोग्य सुविधांसाठी देखील या अनुदानाचा वापर केला जात आहे. अनेक छोट्या आणि सीमांत शेतकऱ्यांसाठी ही योजना आर्थिक सुरक्षेचे एक महत्त्वपूर्ण साधन बनली आहे. नैसर्गिक आपत्ती किंवा पीक नुकसानीच्या वेळी, हे अनुदान त्यांच्यासाठी आधार ठरते.
महाराष्ट्र सरकारने नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा विस्तार करून वार्षिक अनुदान 9000 रुपये करण्याचा निर्णय घेतला आहे. याव्यतिरिक्त, सरकार या योजनेची व्याप्ती वाढवून अधिकाधिक शेतकऱ्यांना त्याचा लाभ देण्याचा प्रयत्न करत आहे. विशेषतः त्या शेतकऱ्यांना लक्ष्य केले जात आहे जे अद्याप या योजनेपासून वंचित आहेत.
सरकारच्या या पावलामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होऊन त्यांचे जीवनमान उंचावेल. त्याचबरोबर, शेतीकडे तरुण पिढीचा ओढा वाढून ग्रामीण अर्थव्यवस्था बळकट होईल अशी अपेक्षा आहे. शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य देण्याबरोबरच, शेतीच्या आधुनिकीकरणासाठी तसेच शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी भविष्यात अधिक योजना आणण्याचे सरकारचे प्रयत्न आहेत.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना हा महाराष्ट्र सरकारचा शेतकऱ्यांप्रति असलेल्या बांधिलकीचा पुरावा आहे. प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेसोबत ही योजना शेतकऱ्यांना आर्थिक आधार देत आहे. सहाव्या हप्त्याच्या 2000 रुपयांच्या वितरणास मंजुरी मिळाल्याने शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण आहे.
