regarding CIBIL score जर तुम्ही कर्ज घेण्याचा विचार करत असाल किंवा सध्या कर्जाच्या हप्त्यांचे भुगतान करत असाल, तर तुमच्यासाठी एक अत्यंत महत्त्वाची बातमी आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (आरबीआय) क्रेडिट स्कोअरशी संबंधित सहा नवीन नियम जारी केले आहेत, जे १ जानेवारी २०२५ पासून लागू झाले आहेत.
या नवीन नियमांमुळे कर्ज प्रक्रिया अधिक सोपी, पारदर्शक आणि सुरक्षित बनवण्यात आली आहे. आता क्रेडिट स्कोअर जलद अपडेट होईल, बँका जेव्हा तुमचा स्कोअर तपासतील तेव्हा तुम्हाला लगेच सूचना मिळेल, वर्षातून एकदा मोफत क्रेडिट रिपोर्ट मिळेल आणि तक्रारींचे त्वरित निराकरण केले जाईल. या सर्व नवीन नियमांची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
१. क्रेडिट स्कोअर अपडेट प्रक्रिया होणार वेगवान
पूर्वी जेव्हा बँक किंवा कोणतीही वित्तीय संस्था क्रेडिट स्कोअर अपडेट करायची, तेव्हा यासाठी अनेकदा आठवडे किंवा महिने लागत असत. परंतु आरबीआयच्या नवीन नियमानुसार, आता क्रेडिट स्कोअर दर पंधरा दिवसांनी अपडेट केला जाईल.
याचे फायदे:
- जर तुम्ही कर्जाचा हप्ता भरला असेल किंवा क्रेडिट कार्डचे बिल भरले असेल, तर त्याचा परिणाम त्वरित तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर दिसून येईल.
- कर्ज मंजुरीची प्रक्रिया वेगवान आणि सुलभ होईल.
- पारदर्शकता वाढेल आणि चुकीच्या अपडेटपासून बचाव होईल.
२. बँका तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासतील तेव्हा तुम्हाला माहिती मिळेल
अनेकदा आपल्याला कळत देखील नाही की कोणती बँक किंवा वित्तीय संस्था आपला क्रेडिट स्कोअर तपासत आहे. आता नवीन नियमांनुसार, जर कोणतीही बँक, एनबीएफसी किंवा अन्य वित्तीय संस्था तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासत असेल, तर तुम्हाला याची सूचना ईमेल किंवा एसएमएस द्वारे लगेच दिली जाईल.
याचे फायदे:
- तुम्हाला तुमच्या क्रेडिट स्कोअरच्या सर्व हालचालींची पूर्ण माहिती असेल.
- जर अनधिकृत बँक किंवा बनावट संस्था तुमचा स्कोअर तपासत असेल, तर तुम्ही त्वरित सावध होऊ शकता.
३. वर्षातून एकदा मोफत क्रेडिट रिपोर्ट
आता प्रत्येक ग्राहकाला वर्षातून एकदा आपला क्रेडिट रिपोर्ट मोफत तपासण्याची सुविधा उपलब्ध होईल. यासाठी क्रेडिट कंपन्या त्यांच्या वेबसाइटवर एक लिंक देतील, जिथून ग्राहक सहजपणे त्यांचा रिपोर्ट पाहू शकतील.
याचे फायदे:
- ग्राहक त्यांच्या क्रेडिट स्कोअरची स्थिती समजू शकतील.
- आर्थिक नियोजन करणे सोपे होईल.
- कोणत्याही चुकीची वेळीच दुरुस्ती करण्याची संधी मिळेल.
४. तक्रारींचे ३० दिवसांत निराकरण अनिवार्य
अनेकदा ग्राहकांच्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये चुकीची माहिती नोंदवली जाते, ज्यामुळे त्यांचा स्कोअर कमी होऊ शकतो. पूर्वी अशा समस्या सोडवण्यासाठी महिने लागत असत, परंतु आता क्रेडिट ब्युरो आणि बँकांना ३० दिवसांच्या आत प्रत्येक तक्रारीचे निराकरण करणे अनिवार्य केले आहे.
याचे फायदे:
- ग्राहकांच्या तक्रारींचे त्वरित निराकरण होईल.
- जर काही चूक झाली असेल, तर ती वेळीच सुधारण्याची संधी मिळेल.
- क्रेडिट इन्फॉर्मेशन कंपनीला ३० दिवसांच्या आत निराकरण न केल्यास प्रति दिवस १०० रुपये दंड भरावा लागेल.
५. कर्ज थकबाकीपूर्वी ग्राहकांना सूचना दिली जाईल
अनेकदा लोक कर्जाचा हप्ता किंवा क्रेडिट कार्डचे बिल वेळेवर भरू शकत नाहीत, ज्यामुळे त्यांचा क्रेडिट स्कोअर खराब होतो. आता आरबीआयने नवीन नियम केला आहे की जर कोणताही ग्राहक कर्जाचा हप्ता भरण्यात विलंब करत असेल, तर बँक त्याला आधीच अलर्ट करेल. ही सूचना एसएमएस किंवा ईमेलद्वारे दिली जाईल.
याचे फायदे:
- ग्राहकाला वेळेत आपला हप्ता भरण्याची संधी मिळेल.
- क्रेडिट स्कोअर खराब होण्यापासून वाचता येईल.
- बँकिंग प्रक्रिया अधिक पारदर्शक होईल.
६. क्रेडिट स्कोअरची सुरक्षा आणि पारदर्शकता वाढणार
आरबीआयने नवीन नियमांतर्गत क्रेडिट स्कोअरची सुरक्षा अधिक मजबूत केली आहे. आता बँका आणि क्रेडिट ब्युरोंना हे सुनिश्चित करावे लागेल की:
- ग्राहकांच्या स्कोअरशी संबंधित कोणतीही अनियमितता लवकरात लवकर दुरुस्त केली जावी.
- कोणतीही अनधिकृत व्यक्ती किंवा संस्था तुमच्या क्रेडिट स्कोअरपर्यंत पोहोचू शकणार नाही.
- सर्व डेटा सुरक्षित ठेवला जाईल.
याचे फायदे:
- फसवणूक आणि गैरव्यवहाराची शक्यता कमी होईल.
- ग्राहक त्यांचा आर्थिक डेटा सुरक्षित ठेवू शकतील.
- बँकिंग सेवांमध्ये अधिक पारदर्शकता येईल.
नवीन नियमांचे प्रमुख फायदे
आरबीआयच्या या नवीन नियमांमुळे ग्राहकांना खालील फायदे होतील:
१. कर्ज घेणे होणार सोपे
क्रेडिट स्कोअर जलद अपडेट होत असल्याने कर्ज मंजुरीची प्रक्रिया वेगवान होईल. तुमच्या आर्थिक व्यवहारांचा परिणाम लवकर दिसून येईल, ज्यामुळे तुम्हाला योग्य वेळी कर्ज मिळू शकेल. बँकांनाही तुमची क्रेडिट विश्वासार्हता लवकर समजेल आणि निर्णय प्रक्रिया वेगवान होईल.
२. चुकीच्या नोंदीपासून संरक्षण
जर काही कारणास्तव तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये चुकीची माहिती गेली असेल आणि त्यामुळे तुमचा स्कोअर कमी झाला असेल, तर आता ती चूक लवकर दुरुस्त करवून घेता येईल. नवीन नियमांनुसार, तक्रारींचे ३० दिवसांच्या आत निराकरण करणे अनिवार्य आहे, त्यामुळे तुमचा स्कोअर लवकर सुधारू शकेल.
३. फसवणुकीपासून संरक्षण
नवीन नियमांमुळे कोणीही तुमची माहिती न देता तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासू शकणार नाही. प्रत्येक वेळी कोणी तुमचा स्कोअर तपासल्यास तुम्हाला सूचना मिळेल, ज्यामुळे अनधिकृत प्रवेश रोखता येईल. हे ओळख चोरी आणि आर्थिक फसवणुकीपासून संरक्षण करण्यास मदत करेल.
४. ग्राहकांसाठी अधिक पारदर्शकता
बँकिंग आणि क्रेडिट स्कोअर संबंधित सर्व माहिती ग्राहकांना त्वरित मिळेल. वर्षातून एकदा मोफत क्रेडिट रिपोर्ट, वेळोवेळी अपडेट्स आणि स्कोअर तपासणीची सूचना, या सर्व गोष्टी ग्राहकांना त्यांच्या आर्थिक स्थितीबद्दल अधिक जागरूक बनवतील.
या नवीन नियमांचा वापर कसा करावा?
या नवीन नियमांचा लाभ घेण्यासाठी ग्राहकांनी पुढील पावले उचलावीत:
१. तुमचा क्रेडिट स्कोअर नियमित तपासा
वर्षातून एकदा मोफत क्रेडिट रिपोर्ट मिळत असल्याने, या संधीचा फायदा घ्या आणि तुमचा क्रेडिट स्कोअर नियमित तपासत रहा. हे तुमच्या आर्थिक स्थितीचे मूल्यांकन करण्यास मदत करेल.
२. सूचनांकडे लक्ष द्या
बँका तुमचा स्कोअर तपासतील तेव्हा तुम्हाला मिळणाऱ्या सूचनांकडे लक्ष द्या. जर तुम्हाला अनपेक्षित सूचना मिळाली तर संबंधित बँकेशी संपर्क साधा आणि तपासणीचे कारण विचारा.
३. कर्ज हप्ते वेळेवर भरा
कर्ज हप्ते किंवा क्रेडिट कार्ड बिल वेळेवर भरण्याची खात्री करा. आता तुम्हाला हप्ता भरण्याची आठवण करून देणारी सूचना मिळेल, त्यामुळे विलंब टाळून तुमचा क्रेडिट स्कोअर चांगला ठेवता येईल.
४. चुकांची त्वरित नोंद करा
जर तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये काही चूक दिसली तर त्वरित संबंधित क्रेडिट ब्युरो किंवा बँकेकडे तक्रार नोंदवा. नवीन नियमांनुसार, त्यांना ३० दिवसांच्या आत याचे निराकरण करावे लागेल.
आरबीआयने जारी केलेले हे नवीन नियम कर्ज घेण्याच्या प्रक्रियेला अधिक पारदर्शक, सुलभ आणि सुरक्षित बनवतील. आता ग्राहक सहजपणे त्यांच्या क्रेडिट स्कोअरची माहिती मिळवू शकतील, त्यांच्या आर्थिक स्थितीचे विश्लेषण करू शकतील आणि कोणत्याही चुकीची त्वरित दुरुस्ती करवून घेऊ शकतील.
जर तुम्ही कर्ज घेण्याचा विचार करत असाल, तर या नवीन नियमांचा विचार करून तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासा आणि तुमचे आर्थिक नियोजन अधिक चांगले करा. चांगला क्रेडिट स्कोअर तुम्हाला कमी व्याजदरावर कर्ज मिळवण्यास मदत करेल, तसेच तुमची आर्थिक विश्वासार्हता वाढवेल.
